Cách làm nghị luận 600 chữ trong đề thi Ngữ văn tốt nghiệp THPT

Nghị luận 600 chữ là yêu cầu bắt buộc trong đề thi tốt nghiệp THPT 2025. Vậy làm thế nào để viết nghị luận 600 chữ đảm bảo yêu cầu của Bộ GD&ĐT, bạn tham khảo bài viết dưới đây. 

Nhận biết

Nghị luận 600 chữ là dạng văn yêu cầu viết về một vấn đề, hiện tượng trong xã hội, hay một tư tưởng đạo lý chẳng hạn như sự phụ thuộc vào trí tuệ nhân tạo, lối sống 'phông bạt' hiện nay, việc sống không định hướng,... Nó khác với nghị luận văn học, là không viết về nhà văn hay tác phẩm. Từ năm 2025, câu hỏi viết văn nghị luận sẽ chiếm 4 điểm và độ dài yêu cầu là bài văn khoảng 600 chữ. 

Các bước làm nghị luận 600 chữ

I. Mở bài

- Giới thiệu về vấn đề cần bàn luận, nhớ rõ phải xác định đúng vấn đề cần nghị luận thì bài viết mới đi đúng hướng

- Mở ra hướng giải quyết để triển khai ở thân bài

Ví dụ: Bàn về vấn nạn bạo hành học đường hiện nay

=> Thí sinh có thể mở bài:Trường học là nơi giáo dục nhân cách con người, là nơi để trao đổi học hỏi từ thầy cô và bạn bè. Thế nhưng thật đáng buồn khi môi trường ấy lại đang bị tha hóa bởi bạo lực học đường. Đây không phải vấn nạn mới nhưng ngày càng trở nên nổi cộm và khiến nhà trường, phụ huynh cũng như chính học sinh e ngại. 

Hay nghị luận bàn bản lĩnh 

=> Thí sinh có thể sử dụng thêm nhiều câu nói hay để gây ấn tượng cho người chấm như: Xukhôm linxki đã từng nói: “Con người sinh ra không phải để tan biến đi như một hạt cát vô danh. Họ sinh ra để lưu lại dấu ấn trên mặt đất, trong trái tim người khác". Thật vậy, mỗi con người đều phải tạo cho mình những giá trị riêng thật tốt đẹp và bản lĩnh chính là một trong những yếu tố để tạo nên điều đó. 

II. Thân bài

1/ Giải thích hiện tượng, tư tưởng cần bàn luận

- Giải thích khái niệm và bản chất của hiện tượng (Ví dụ: Thế nào là bạo lực học đường, là bệnh thành tích...)

- Mô tả được hiện tượng (hiện trạng, thực trạng hiện nay. Bạn có thể lấy ví dụ thực thế trong xã hội. Chẳng hạn vấn nạn bạo lực học đường rất nổi cộm trong năm qua với nhiều sự việc bị đưa lên báo chí, tivi. Thí sinh có thể lấy 1-2 sự việc này để làm nổi bật thực trang hiện tượng).

Lưu ý: Bám sát hiện tượng đời sống mà đề yêu cầu, tránh suy diễn chủ quan, tùy tiện

Với tư tưởng đạo lý: 

- Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng, bám sát nghĩa để giải thích, tránh lan man

- Giải thích các từ ngữ

- Khái quát ý nghĩa chung của tư tưởng đạo lí, trình bày quan điểm, đánh giá của người viết về tư tưởng đạo lí ấy.

Ví dụ: Bàn về quyền được thử và sai lầm của giới trẻ, là quan niệm cho rằng người trẻ tuổi cần được phép mắc sai lầm và học hỏi từ những vấp ngã đó mà không phải chịu sự đánh giá hay chỉ trích quá nặng nề. Sai lầm không phải là dấu chấm hết, mà là bài học và cơ hội để phát triển bản thân. Nhờ vào những lỗi lầm, giới trẻ có thể tích lũy kinh nghiệm, từ đó cải thiện khả năng tự lập và ứng phó với khó khăn trong cuộc sống.

2/ Bàn luận về hiện tượng đời sống, tư tưởng đạo lý

- Phân tích các mặt, các biểu hiện của sự việc, hiện tượng đời sống cần bàn luận

- Đánh giá, nhận định về mặt đúng – sai, lợi – hại, lý giải mặt tích cực cũng như hạn chế của sự việc, hiện tượng ấy,

- Bày tỏ thái độ đồng tình, biểu dương hay lên án, phê phán

- Chỉ ra nguyên nhân, hậu quả của của sự việc, hiện tượng ấy, nêu phương hướng khắc phục mặt tiêu cực, phát huy mặt tích cực của sự việc, hiện tượng.

Với tư tưởng đạo lý: 

- Chỉ ra tính đúng đắn của tư tưởng đạo lí

- Đưa ra những dẫn chứng chứng minh cụ thể để chứng minh tính đúng đắn của tư tưởng đạo lí, bác bỏ những quan điểm sai lệch về tư tưởng đạo lí được bàn luận.

- Nhấn mạnh tầm quan trọng của tư tưởng đạo lí với cuộc sống con người.

Ví dụ, đề yêu cầu bàn về ý nghĩa của việc làm chủ bản thân, cần tập trung bàn luận sâu về vấn đề này. Tức là thí sinh sẽ phải xác định rõ, làm chủ bản thân sẽ đưa lại nhiều ý nghĩa như: Giúp mỗi người kiểm soát tốt suy nghĩ, cảm xúc, ý thức cao nhất về giới hạn của bản thân, biết cách nắm bắt cơ hội, vượt qua thử thách; khẳng định được giá trị bản thân và làm chủ được số phận của mình…

3/ Rút ra bài học và hành động trong cuộc sống 

Phàn này, bạn liên hệ tới bản thân để rút ra bài học, hành động 

Ví dụ: Bàn về sự đồng cảm với nhiều tấm gương tốt trong đời sống, thí sinh có thể liên hệ bản thân là phải biết sống đồng cảm, sẻ chia không chỉ trong suy nghĩ, mà phải hành động thực tế, biết giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn... 

III/ Kết bài 

- Đánh giá chung lại hiện tượng, tư tưởng

Lưu ý

- Lưu ý độ dài 600 chữ, hình thức như một bài văn có đầy đủ mở bài, thân bài và kết bài. Khi viết phải xuống dòng, không viết thành một đoạn 

- Phải giữ lập trường, quan điểm vững vàng trong suốt quá trình viết

- Thường xuyên đọc sách báo, xem các chương trình truyền hình để có thêm vốn hiểu biết

- Đề bài yêu cầu 600 chữ nhưng không nhất thiết bỏ buộc đúng 600 chữ hoặc ít hơn. Thí sinh có thể viết khoảng 640-650 chữ cũng được

- Thí sinh có thể bày tỏ quan điểm, ý kiến riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật

- Trong quá trình ôn luyện về các chủ đề liên quan đến nghị luận xã hội, ngoài việc tích lũy, vốn sống, thí sinh có thể sử dụng cấu trúc đặt câu hỏi 5W1H cho bất cứ chủ đề nào. 5W1H là viết tắt của các từ: What (Cái gì? Bằng cách nào), Where (Ở đâu?), When (Khi nào?), Why (Tại sao?), How (Như thế nào?), Who (Ai? Với ai).

=> Khi tự đặt ra và trả lời đầy đủ các câu hỏi này, thí sinh sẽ tạo cho mình một cách tư duy mạch lạc, sáng rõ, không bị nhầm lẫn giữa các vấn đề, không chệch hướng. Đặc biệt, khi đọc đề, thí sinh sẽ khẳng định được ngay vấn đề mà đề bài yêu cầu là gì, từ đó có thể tư duy để triển khai vấn đề một cách nhanh chóng, hiệu quả.

WY